AY TSİN (əsil adı Tçyas Xay-Çen)1910-cu ildə anadan olub. Fransada təhsil alıb. Çin kəndinə həsr olunan “Dayanxe”adlı ilk kitabı 1936-cı ildə işıq üzü görüb. Çin-Yapon müharibəsi zamanı vətənpərvərlik ruhunda şeir və poemalar yazıb. ”Günəşə doğru”, ”Şimal”, ”O, ikinci dəfə öldü”, ”Məşəl”, ”Bahar” və digər kitabların müəllifidir. Ay Tsinin yaradıcılığına Emil Verxarn, Uolt Uitmen və V. Mayakovski kimi şairlərin təsiri hiss olunur. Çində “Mədəni inqilab”zamanı “Xunveybin” mətbuatında hücumlara və təzyiqlərə məruz qalıb.
Ay Tsin poeziyasının dili öz təbiliyi ilə seçilir. Şair sərbəst şeirdən bacarıqla istifadə edərək “həyat axını”nı onun bütün çalarları və mürəkkəbliyi ilə ifadə etməyə nail olur.
Şair 1996-cı il mayın 5-də vəfat edib.
PALTAR YAMAYAN QADIN
Paltar yamayan qadın
oturub yolun qırağında.
Yolçular toz dumanı qaldırıb
yan keçirlər ondan.
Onun yaylığı sanki tozdan,
Onun paltarı sanki tozdan…
uşağı ağlayır
artıq neçənci kərədir günəş
onun göz yaşlarını qurudur,
Qadının heç vecinə deyil…
Yalnız öz evini xatırlayır-
Silah atəşilə büsbütün yandırılmış evini…
Susub, özgə paltarını yamayır qadın,
Qoy uşağın gözləri,
əzab dolu ğözləri
zənbilin içindən
diqqətlə baxsın göylərə.
Paltar yamayan qadın
oturub yolun qırağında.
Birbaşa sonsuzluğa uzanır bu yol
Yolçuların corabını yamayır qadın
Yolçular yol gedir öz yollarıyla.
Fevral 1938.
MƏN BU TORPAĞI SEVİRƏM
Mən quşam,
Mənim mahnılarımda
Tufanların əzab verdiyi torpağın,
Susmadan ağlayan çayların,
Daim hirsli küləyin…
Və meşənin yuxulu vaxtı doğulan sübhün
çığırtısı var…
…ölüm qıracaq bu mahnını
Torpaqda çürüyüb
külə dönəcək bu quş…
Axı niyə gözlərimdən
belə yaş axır?
Mən səni necə də
sevirəm torpaq…
17 noyabr 1938
AĞACLAR
İki ağac ucalır,
aralarında acı bir həsrət
Külək və ayrılığın nəfəsi
danışır ayrı yaşayanlar haqda.
Lakin ğözün ğörmədiyi
yerin dərinliyində köklərinin ucu-
uzanırlar bir-birlərinə doğru,
Kökləriylə
bir- birinə sarmaşmaq üçün.
Bahar, 1940
BAHAR
Bax bu da bahar
şaftalı ağacları da çiçəklədi
Əjdaha Qüdrəti paqodasının yanında
bu ğecə
Damğaya bənzər qanlı damlalar kimi
çiçəklədi ağaclar.
Bu ğecələrin ulduzu yox
küləklər fit çalır ,
dul qadınların hönkürtüsü eşidilir
bu gecələrdə
Insan nəslinə mənsub ən əyilməz,
sınmayan gənclərin
qanını içir
vəhşi heyvan kimi
bu qədim torpaq..
Beləcə keçdi kədərliuzun günlər
qarlıbuzlu zamanı
mənasız fəsli ilin.
Şərqin əfsanəyə bənzəyən
dərinqara gecələrində
bu alqırmızı damğalar
alabəzək alqırmızı damğalar
sanki atəş kimi partlayıb açıldılar saysız qönçələrdən.
Indi dəbdəbəli yazdır
çaylar axan Cənubun hər yerində.
Adamlar soruşur:hardan gəlir o?
-Şəhər yanı kəndlərin böyründəki
Öz qəbir evindən-cavab verirəm.
Aprel 1937
ÜMİD
Röyanın rəfiqəsi
xəyalın bacısı
Dolaşır keçdiyin köhnə yolda
onun əbədi kölgəsi hələdə
Şüa kimi cansızdır
külək kimi narahat
Səninlə onun arasında
verstlərlədir ayrılıq
Göylərdə üzən bulud
pəncərədən görünən quşdu
Çayın qırağında gözəl,
hiyləgər kəpənəkdi
Sən dalınca qaçdıqca
o,səndən uzaq qaçır
Sən ondan əl çəkirsən
o gəlib çatır sənə
O,son nəfəsinədək
əbədi səninlədir.
Tərcümə: SƏRRAF TALIB.
